Kur Farklarında KDV Matrahının Belirlenmesi
7161 Sayılı Kanun ile; KDV Kanunu 24/c madesine göre kur farkları KDV ye tabi olmuştur. Konu 25 Seri Numaralı KDV Genel Tebliğinin 9.Maddesi ile açıklanmıştır.
“Bedelin döviz cinsinden veya dövize endekslenerek ifade edildiği işlemlerde, bedelin kısmen veya tamamen vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu tarihten sonra ödenmesi halinde, satıcı lehine ortaya çıkan kur farkları KDV matrahına dahildir. Buna göre, matraha dahil olacak kur farklarının hesabında, mal ve hizmet bedeline isabet eden kur farkları dikkate alınır, hesaplanan KDV’ye ilişkin ortaya çıkan kur farkları matraha dahil edilmez.”
Kur Farkı Temel Düzenlemeler
Faturalı İşlemler
Fatura düzenleme tarihinden, ödemenin / tahsilatıngerçekleştiği tarihe kadar lehe oluşan kur farkları için satıcıya, aleyhe oluşan kur farkları için ise satıcı tarafından alıcıya fatura düzenlenir.
Dövizli Çek/Senet Cirosu
Özelgelere göre; Çek ya da senet ciro edilirse bu işlem “nihai” ödeme / tahsilat sayılıyor. Ciro tarihindeki kura göreKur farkı faturası düzenlenir.Çekin ciro tarihinden sonra oluşacak kur farkları nedeniyle faturalaşma olmayacaktır.
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 39044742-KDV.24-979 sayı ve 04/07/2013 tarihli özelge.
“Öte yandan firmanız adına keşide edilen çekin firmanızca ciro edilmesi tahsil hükmünde olduğundan ciro edilen tarih ödeme tarihi olarak dikkate alınacak ve vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarih ile ödeme tarihi (ciro edilme tarihi)arasında ortaya çıkan kur farkı üzerinden, lehine kur farkı ortaya çıkan mükellef tarafından düzenlenecek faturada KDV hesaplanacaktır.”
Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Yönetimi Daire Başkanlığı tarafından verilen B.07.1.GİB.0.01.53-010-19 sayılı ve 02/11/2011 tarihli özelge.
“…. Söz konusu çek ve senetlerin ciro edildikten veya kırdırıldıktan (ödeme gerçekleştirildikten) sonra nihai olarak tahsil edildiği tarihe kadar oluşacak kur farklarının KDV matrahı ile bir ilişkisi bulunmamaktadır. Bu nedenle, döviz cincinden veya dövize endeksli olarak düzenlenen ve vade tarihinden önce ciro edilen veya kırdırılan çek ve senetlerin ciro veya kırdırılma tarihinden sonra oluşan ve işlemin matrahında herhangi bir değişiklik meydana getirmeyen kur farkları için fatura düzenlenmesine ve KDV hesaplanmasına gerek bulunmamaktadır.”
Ancak, çek ya da senedin vadesinde ödenememesi, şüpheli alacak olması, karşılıksız çıkması, nakit tahsilat yapılamaması durumunda kur farkından kdv hesaplanması hatalı olacaktır.
Borç- Alacak İlişkisi
Dövizli borç döviz olarak ödenmişse; kur farkının hesaplanmasında kayıtlara ilgili borcun kaydedildiği kur ile ödemenin yapıldığı günkü kur arasındaki fark esas alınır.
Dövizli borca karşılık Türk Lirası cinsinden ödeme yapılmış ise Merkez Bankası tarafından ilan edilen ilgili kur dikkate alınmak suretiyle döviz cinsinden yapılan ödeme tutarının belirlenir.
25 Nolu KDV Tebliğ Örneği
(A) Ltd. Şti., (B) A.Ş.’ye mal tesliminde bulunmuş, bu teslime ilişkin 1.000 Dolar üzerinden 180 Dolar KDV hesaplamıştır. Teslim tarihinde döviz kuru 4 TL iken 6 ay sonra yapılan ödeme sırasında döviz kuru 4,40 TL olmuştur.
Buna göre, teslime konu malın bedeli 1.000 Dolar üzerinden ortaya çıkan kur farkı 400 TL [(4,40-4)x1.000] olup, bu fark üzerinden 72 TL KDV hesaplanacaktır.
Değerlemeİşlemi Örneğimiz
| Fatura Tarihi | Tutarı ($) | KDV ($) | Toplam ($) | 03.02.2018 Tarihli Kur | Fatura TL Tutarı
(118.000* 3,761) | 31.12.2018 Kur | Değerlenmiş Tutar
(118.000* 5,281) | Değerleme Kur Geliri
(623.158 - 443.798) |
| 3.2.2018 | 100.000 | 18.000 | 118.000 | 3,761 | 443.798 | 5,281 | 623.158 | 179.360 |
31.12…dekur farkı için fatura düzenlenmeyecektir.
Tahsilat; yukarıdaki fatura tutarı 29 mart 2019 da tahsil edilmiş ise
| Fatura Tarihi | Tutarı ($) | KDV ($) | Toplam ($) | 29.03.2019 Kur | Tahsilat Tutar (118.000 x 5,628) | Değerlenmiş Tutar (118.000* 5,281) | Kur Farkı (664.104- 623.158) |
| 3.2.2018 | 100.000 | 18.000 | 118.000 | 5,628 | 664.104 | 623.158 | 40.946 |
KDV Matrahının Tespiti
KDV nin kendisine ait kur farkı matraha dahil olmayacağından hesaplama şu şekildedir.
| Tahsilat Tutarı | 664.104 |
| Fatura Tutarı | 443.798 |
| KDV Dahil Toplam Kur Farkı | 220.306 |
KDV Matrahı (220.306 / 1,18 =) | 186.700 |
veya
| Tutarı ($) | Fatura Kuru 03.02.2018 | Tahsilat Kuru 29.03.2019 | Kur Farkı | KDV Matrahı |
| 100.000 | 3,761 | 5,628 | 1,867 | 186.700 |
Kur Farkı Faturası
| Cinsi | Fatura Tarihi | Tutarı (TL) | KDV (TL) | Fatura Toplam (TL) | |||
| Kur Farkı | 29.3.2019 | 186.700 | 33.606 | 220.306 |
Muhasebe İşlemi
--------------------------- 29 / 03 / 2019 -------------------------------------
656 KAMBİYO ZARARLARI 220.306.-
120 ALICILAR 220.306.-
Kur farkı hesabının ödeme tarihi itibariyle kapatılması
--------------------------- 29 / 03 / 2019 -------------------------------------
120 ALICILAR 220.306.-
646 KAMBİYO KARLARI 186.700.-
391 HESAPLANAN KDV 33.606.-
Vergiyi doğuran olay (03.02.2018) ile tahsilat tarihi (29.03.2019) arasındaki kur farkı üzeriden iç yüzde ile KDV hesaplanması, fatura edilerek kayda alınması
-------------------------------- / --------------------------------------------------
Sonuç Değerlendirme ve önerimiz
Binlerce işlemi olan mükelleflerin kur farklarından kdv hesaplaması için mutlaka program kullanmalarını öneriyoruz.
Örnek olayımızda Cari hesapların bakiye vermemesi için muhasebe kayıtlarında kur farkının ters kayıtla kapatılması gerektiğini düşünmekteyiz. Bu durumda, önceki dönemde hesaplanan KDV tutarı kadar fazla gelir yazılmış olacaktır. Bunun nedeni KDV matrahının tespiti ile yabancı para cinsi alacağın değerlenmesi ayrı iki mevzuat konusu olmasından kaynaklanmaktadır.VUK Madde 280 gereği, dövizli bakiyenin tamamının (kdv dahil) değerlemeye konu olması zorunludur. Değerleme dönemlerinde, ileride (ödeme tarihinde) iç yüzde ile KDV ayrılacak diye KDV’ye isabet eden kısım kadar eksik kur farkı gider veya geliri yazılamayacağı düşünülmektedir.
Bilgilerinize,
Saygılarımızla,
RoyalCert Audit İnternational